Lider ; “ Mensup olduğu grubun amaçlarını belirleyen ve bu amaçların gerçekleşmesinde gruba en etkin biçimde yön verebilen kişidir. “
Çalışma hayatında liderlik ile ilgili bir başka sözcük Yönetim tir. Yönetim, esas karakteri itibariyle, resmi bir organizasyonda çalışan fertler üzerinde etkili bir otorite kurmaya yönelmiş bir liderlik çeşididir. “
Bu iki tanımdan anlaşılacağı gibi, yönetici diğer çalışanlar üzerinde belirli bir otorite kurmada başarılı olabildiği oranda bir çeşit lider sayılmaktadır. Ancak yönetici, tabii liderin sahip olmadığı bir takım avantajlara sahip bulunduğu gibi, çalışma sırasında bazı güçlüklerle de karşılaşabilir. Lidere grup amaçlarına varmak için gerekli olan otorite grup üyeleri tarafından tanınmaktadır. Yönetici ise yöneticisi bulunduğu gruptan herhangi bir otorite almaksızın lider rolünü ifa etmek zorunda kalmaktadır. Bununla beraber yöneticinin sahip olduğu otorite resmi organizasyon tarafından belirlenmekte ve astlar bu otoriteye boyun eğmek zorunda kalmaktadır.
“ İş’i doğru yapana yönetici, doğru iş’i yapana lider denir. “
Günümüz iş hayatının dinamizmi içinde ihtiyaç duyulan, yöneticilik becerisinin daha az, liderlik becerilerinin daha fazla kullanılmasıdır. Yöneticiler en genel anlamı ile denetleme, yönlendirme ve ikinci kontrol üzerinde dururken, liderler ise farklı bir özelliğe sahiptir; yönlendirmeyi kontrol yolu ile sağlamak yerine eğiterek, yetkilendirerek ve geliştirerek yaparlar. Yönetici ilişkilerini denetlemeye dayandırırken, lider güvene dayandırır.
Yönetim, bir kurumun amaç, değer ve hedeflerini saptama ve bunları gerçekleştirme; liderlik ise belirli bir yön belirleme, çalışanların o yönde ilerlemelerini motive etme sürecidir.
Bundan ötürü liderlik kavramı geleceğe yöneliktir. Liderler, kurumun ayakta kalmasını sağlamak, işlerin yapılma biçimleriyle, nelere değer verildiğini belirlemek, vizyon oluşturmak ve bu vizyonu kurum içerisinde benimsetmek sürecinden sorumludur.
Yönetim kavramı ise durağandır, yalnız bugünle uğraşır, sahip olunan vizyonun hayata geçirilmesini sağlar. Yönetim kavramı aynı zamanda yapılması gereken işleri ve amaçlara ulaşma yolunda gösterilen ilerlemeleri değerlendirmeyi amaçlayan sistem ve süreçleri kapsar.
Liderlik, özellikle kurum değerlerinin ve inançlarının farkında olmayı ve bunların gelecekteki uygunluklarını araştırmayı gerektirir.
Özetle liderlik, bir vizyon oluşturma ve ilham verme sürecidir. Oysa yöneticilik, yaşanılan güne ilişkin sorunların çözülmesiyle ilgili bir işlevdir.
Lider vasfıyla iş hayatı Sevk ve idarenin bütün prensipleri onun şahsında hayat bulur. Herkes de güven yaratmıştır. Şevk ve heyecan dolu bir çalışma düzeni kurar. İşbirliğinin en hararetli savunucusudur. Başarıları arkadaşlarına mal eder. Başarısızlığın sorumlusu olarak kendini görür. Onun için kabahatler önemli değildir. Hataların düzeltilip tekrarlamasına imkan bırakmamak gerekir. İşlerin yapılış yolu personele gösterilmelidir. Çalışma hayatı ve mesai enteresan olduğu müddetçe şevk artar, verim yükselir, başarı çoğalır. Hiçbir zaman “ben yaptım demez.” Onu için ben yoktur. Herşey birlikte yapılır. Kısaca”biz” vardır. İnsanları insan olarak tanımak gerekir. Onların birbirlerinden farklı olmaları tabiidir. Gerekçesi olmayan bir işin arzu edilen tarzda yapılması mümkün olamaz. Niteliği bilinmeyen bir elemandan gerçek istifade imkansızdır. Elemanlar eğitilecek ve yetiştirilecektir. Usul ve metotlar geliştirilecektir.
Liderlik bir yoldur. İyi, güzel ve doğruya gider. “
Liderlerin ortak özelliklerinden biri ortalamanın üzerinde zekaya sahip olmalarıdır. Analitik düşünce özelliği, bir durum veya bilginin “neyi”, “ne şekilde” etkileyeceğini veya sonuçlarının neler olabileceğini görmek anlamına gelir. Böylece lideri izleyenler, onu seçmenin ve izlemenin kendileri ve ortak çıkarları için önemini somut olarak görme ve yaşama fırsatı bulurlar. İş hayatında liderlerin etkinliğini artıran bir başka yetkinlik kavramsal düşüncedir.
Kavramsal düşünce hayata şu şekilde yansır;
1. Başkaları için açık olmayan bağlantıları görmek.
2. Başkaları için açık olmayan tutarsızlık ve karşıtlıkları fark etmek.
3. Karmaşık olaylarda anahtar olayı veya hareketleri tanımlamak.
4. Orijinal benzetme ve benzetilen nesneler arasındaki ilişkiyi görmek.
“Doğuştan lider olan kişilerin sayısı çok azdır, bundan dolayı liderlik öğrenilebilir, öğrenilmelidir."
Aşağıdaki dört basit özellik bütün iyi liderler tarafından bilinir;
1. En basit ve net anlatımıyla lider, onun açtığı yoldan gidilen, takip edilen kişidir.
2. Lider olmak için sevilen ve sadece bilinen ve hayran olunan biri ya da popüler kişi olmak gerekmez. Liderliği ortaya çıkaran sonuçlardır.
3. Liderler belirgindirler ve takipçilerine örnek oluştururlar.
4. Liderlik; rütbe, ayrıcalık veya para demek değildir. Sorumluluktur.
Etkin lider öğüt veren değil, yapan kişidir. Bir çok görevini delege etse bile, sadece kendisinin mükemmel yapabileceği, farklılık yaratacak, standartları belirleyecek veya iz bırakacak bir görevi asla başkalarına devretmez, bu işi kendisi yapar.
Etkili liderler;
1. ”Ne yapmak istiyorum” sorusu ile değil “Ne yapılmalıdır.” Sorusu ile işe başlar.
2. Sonraki aşamada ise “Farklılık yaratmak için ne yapabilirim” ve “ne yapmalıyım?” sorusunu sorarlar.
3. Daima organizasyonun misyon ve hedefinin ne olduğunu, performans ve sonuçları nelerin oluşturduğunu sorgular.
4. Kendilerine tıpa tıp benzeyen taklitler aramazlar. “Bu kişiden hoşlanıyor muyum?” ya da “hoşlanmıyor muyum?” gibi kişisel soruları nadiren sorarlar. Ancak bir kişinin performansı, standartları ve değerleri söz konusu olduğunda tolerans göstermezler.
5. Çalışanların güçlü bir yapıya sahip olmalarından korkmazlar, bununla öğünürler.
6. Kendilerini “ayna testi” nin iradesine bırakırlar. Sabahları gördükleri kişinin olmak istedikleri, saygı gösterdikleri ve inandıkları kişi olduğundan emin olmak isterler.
7. Bütün bunlar etkili liderleri popüler olan şeyleri yapmaktan uzak tutar, basit ve önemsiz işler yapmalarını engeller.
Başarıya giden yolu açan liderliğin temel nitelikleri şunlardır;
1. Lider kişi insanların işi nasıl yaptığına değil, yapıp yapmadığına bakar.
2. Liderin özü sözü birdir. Çalışanlarına öğütlediklerini önce kendi uygular. Moral otoritenin liderliğin temel taşı olduğuna inanır.
3. Çalışanlarını yönetmekten çok yönlendirir. Kişilerin bireysel beceri ve yeteneklerinin hayata geçirilmesine zemin hazırlar.
4. Lider vizyon oluşturur. Firmanın varoluş felsefesinin sınırlarını çizer.
5. Yönetim biçimi insan odaklı olduğundan sezgi ve duygulara kararlarında büyük oranda yer verir.
6. Koyduğu hedefler basit ancak coşku yüklüdür. Verdiği mesajın samimiyet derecesi yüksektir.
-Kurum kültürünü liderler geliştirmektedir.
-Kuruluşun çaba ve kaynaklarını mükemmelliğe yöneltmektedirler.
-Politika ve stratejiler sistematik ve yapısal araçlarla bütün organizasyonda yaygınlaştırılmakta ve tüm faaliyetlerde uyum sağlanmaktadır.
- Çalışanların davranışları şirketin değerleri, politika ve stratejileri ile uyumludur.
- Kuruluşun değerlerini ve beklentilerini açıkça anlaşılır şekilde geliştirmesi,
- Kuruluşun değerleri ve beklentileri doğrultusunda örnek olması, önderlik etmesi,
-Eğitim vermesi ve alması,
-Çalışanlar tarafından ulaşılabilir olması, onları dinlemesi ve yanıtlaması
-Aktif olarak ve bizzat iyileştirme çalışmalarına katılması,
- Liderliğinin etkinliğini gözden geçirmesi ve iyileştirmesi,
Lider vasfını taşıyan bir yöneticiniz varsa çalıştığınız yerin ve yaptığınız işin tadını çıkarın. İşini severek yapmak geleceğe ışık tutmaktır.
.jpg)
