Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere belgelendirilen mühendis, mimar ve teknik elemanlara İş Güvenliği Uzmanı deniyor. Teknik eleman olarak bahsedilen grupta, teknik öğretmenler, fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya mezunları ile iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları yer alıyor. İş Güvenliği Uzmanı nedir? Nasıl Olunur? Kimler olabilir? Eğitim ve koşulları nelerdir? İşte tüm ayrıntılar...
İş Güvenliği Uzmanı Nedir?
İş Güvenliği Uzmanı, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak için eğitim alan kişilere denmektedir. Donanım sahibi ve mühendislik mezunu olan kişiler İş Güvenliği Uzmanı olmak için eğitim alabilirler. Üniversitelerin kimya ve fizik bölümünden mezun olmuş olan kişiler, teknik öğretmenler, İş Sağlığı ve Güvenliği mezunları İş Güvenliği Uzmanı olarak görev alabilirler. Mimar ve teknik elemanlar da gereken eğitimi aldıktan sonra sertifikaya sahip olurlar ve böylece İş Güvenliği Uzmanı olarak görev yapabilirler.
İş Güvenliği Uzmanı, 6331 sayılı Kanunda ise; “iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik eleman” olarak tanımlanmıştır.
Kimler İş Güvenliği Uzmanı Olabilir?
İş Güvenliği Uzmanı olabilmek için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar sağlandığı sürece ya direkt ya da gereken eğitimleri aldıktan sonra İş Güvenliği Uzmanı olunabilir. İş Güvenliği Uzmanı olabilecek olan kişileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bakanlık ve bazı kuruluşlarda çalışma hayatını denetlemekle görevli olan müfettişler.
- Mimarlık ve mühendislik eğitimi veren fakültelerden mezun olanlar.
- İş Sağlığı ve Güvenliği ön lisans ya da lisans bölümünden mezun olmuş olan kişiler.
- Teknik öğretmen olanlar.
- Kimyager, fizikçi ya da biyolog unvanına sahip olan kişiler.
İş Güvenliği Uzmanlarının ve İşyerlerinin Sınıflandırılması
6311 sayılı kanun kapsamında bazı sınıflandırmalar yapılmıştır. Buna göre işyerleri çeşitlerine ve tehlikeli olma açılarına göre şu şekilde sınıflandırılmıştır:
- Çok tehlikeli işyeri.
- Tehlikeli işyeri.
- Az tehlikeli işyeri.
Kanun kapsamında işyerlerinin sınıflandırılması bu şekildedir. Ayrıca İş Güvenliği Uzmanları da bu kanunda yer almaktadır ve şu şekilde sınıflandırılmıştır:
- A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
- B sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
- C sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Buna göre çok tehlikeli sınıfında yer alan işyerlerinde A sınıfı belgeye sahip olan İş Güvenliği Uzmanları görev alabilmektedir. Tehlikeli olarak sınıflandırılmış olan işyerlerinde de en az B sınıfı belgesine sahip olan İş Güvenliği Uzmanları göre alır. Az tehlikeli olan işyerlerinde de C sınıfı belgesine sahip olan İş Güvenliği Uzmanları göre alabilir.
Kısaca özetlemek gerekirse A sınıfı belgeye sahip olan İş Güvenliği Uzmanları tüm işyerlerinde, B sınıfı belgeye sahip olan İş Güvenliği Uzmanları tehlikeli ve az tehlikeli olan yerlerde, C sınıfı belgeye sahip olanlar ise yalnızca az tehlikeli işyerlerinde çalışabilmektedir.
İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi Almak İçin Gereken Şartlar
İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilmek için de bazı şartlar belirlenmiştir. Bu şartlar sağlandığı sürece kişiler belgeyi alabilmek için başvuruda bulunabilirler. Daha öncesinde iş güvenliği uzmanlığı belgesi almamış olan kişiler sadece C sınıfı iş güvenliği belgesi alabilirler. C sınıfı belgesini alabilmek için de ilk olarak kursa gitmeleri ve ardından da sınavda başarılı olmaları gerekmektedir. Daha sonrasında ise C sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesini aldıktan sonra A ya da B sınıfı belgesi alabilirler.
Devlet tarafından A, B ve C sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilecek olanlar belirlenmiştir. Buna göre;
A sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilecek olanlar şu şekildedir:
- B sınıfına ait İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi ile en az 4 yıl görev yapanlar ve A sınıfı ile ilgili eğitimleri alarak sınavda başarılı olmuş olanlar.
- Mühendislik ve mimarlık fakültesi mezunları.
- İş Sağlığı ve Güvenliği ya da İş Güvenliği programında doktora yapmış olan teknik elemanlar.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nde ya da bağlı kuruluşlarda 10 yıl görev yapmış olan mühendislik ve mimarlık fakültesi mezunları, teknik elemanlar.
- İş Sağlığı ve Güvenliği alanında en az 10 yıl müfettiş yardımcılığı yapmış olan mühendislik ve mimarlık fakültesi mezunları.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlerde uzman yardımcılığı yapmış olan mimarlık ve mühendislik fakültesi mezunları A sınıfına ait İş Güvenliği belgesi alabilirler.
B sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilecek olan kişiler ise şu şekildedir:
- C sınıfına ait İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi ile en az 3 yıl görev yapanlar ve B sınıfı ile ilgili eğitimleri ve sınavı başarı ile tamamlayanlar.
- İş Sağlığı ve Güvenliği programında yüksek lisans eğitimi almış olan mühendislik ve mimarlık mezunları.
- İş Sağlığı ve Güvenliği alanında teftiş yapmakta olan mühendisler, mimarlar dışında bakanlıklarda en az 10 yıl müfettiş yardımcılığı yapmış olan kişilerden B sınıfı ile ilgili eğitimleri başarı ile tamamlayan kişiler B sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilirler.
C sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesi alabilen kişiler de şu şekildedir:
- C sınıfı ile ilgili yapılan eğitimlerde ve sınavlarda başarılı olan mühendislik ve mimarlık fakültesi mezunu olan kişiler.
- İş Sağlığı ve Güvenliği alanında teftiş yapmakta olan mühendis, mimar ve teknik elemanlar hariç, Bakanlıklarda en az 10 sene müfettiş yardımcılığı yapmış olan kişiler C sınıfı İş Güvenliği belgesi alabilirler.
Eğitimler
A, B, C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitimleri
- Dünya’da ve Türkiye’de İSG’nin Mevcut Durumu ve Gelişmeler
- İSG Alanında Uluslararası Sözleşme ve Standartlar ile Ulusal İSG Mevzuatı
- Yetişkin Eğitim Teknikleri
- İş Sağlığı ve Güvenliğinde Risk Değerlendirmesi
- İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri
- Korunma Politikaları ve Koruyucu Donanımlar
- Fiziksel Risk Etmenleri
- Kimyasal Risk Etmenleri
- Biyolojik Risk Etmenleri
- Psikososyal Risk Etmenleri
- İş Güvenliği Uzmanlığı Uygulamalarında Sahada Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerilerine İlişkin Tecrübelerin Paylaşımı ve Katılımcı Sunumları
